خوشه کسب وکار

  

خوشه یا کلاستربه تجمعی از واحدهای کسب و کار گفته می شود که بصورت بخشی و جغرافیایی تمرکز یافته،در بستر ارتباط و تکمیل فعالیتهای همدیگر به تولید وعرضه تعدادی کالا و خدمات می پردازند و با چالشها و فرصتهای مشترک مواجه هستند.
ساختار خوشه کسب و کار
در خوشه کسب و کار روابط بین تولید، تحقیق و توسعه و سیستم بانکی به شکل سیستماتیک برقرار است.
این ارتباطات به دو گروه تقسیم میشوند که عبارتند از :
۱ – ارتباطات رو به عقب ( Backward Linkages)
• تولید کننده با تامین کننده
• تولید کننده با ماشین ساز
• تولید کننده با ارائه دهندگان خدمات
• تولید کننده با ...
۲– ارتباطات رو به جلو ( Forward Linkages)
• بین تولیدکنندگان و خریداران
• بین تولیدکنندگان و واسطه های بین المللی
• بین تولیدکنندگان و ....
مشخصات خوشه کسب و کار
تمرکز قابل توجه صنایع و خدمات در یک منطقه جغرافیایی
سرمایه های اجتماعی
- سرمایه های فیزیکی
- مهارت
- دانش
مقررات نانوشته رفتاری مبتنی بر
- اعتماد
- همکاری
دستیابی به مزیتهای تولید انبوه از طریق
- تقسیم کار
- تخصص
- موثر بودن جمعی
- افزایش ظرفیت تولید و استفاده از ظرفیتهای بکار گرفته نشده بنگاه ها
- مدیریت شبکه
نقش تشکل ها در توسعه خوشه های کسب و کار
افزایش رقابت پذیری کلاستر
نهادینه کردن ارتباطات جمعی

تعریف نیازهای عمومی، محدودیتها و فرصتها
تنظیم روابط افقی بین اعضاء
تامین اطلاعات در خصوص بازار
برگزاری کلاسهای آموزشی
کمک به دولت در تنطیم قوانین و تدوین مقررات
نظارت بر قراردادهای بین بنگاهها
خریدهای کلی برای اعضاء
فروشهای کلی
گرفتن سفارشهای کلی از مشتریهای با مقیاس خرید بالا و تقسیم آن بین اعضاء
نقش نهادها و تشکلهای حرفه ای در خوشه
تشکلهای صنعتی
تشکلهای کارگری
تشکلهای صادراتی
نقش نهادهای عمومی پشتیبانی اعم از سیاسی و اقتصادی
دولت
استان ها
بانک ها
شرکت های بیمه
مراکز خدمات کسب و کار
مرکز خدمات فنی و مشاوره
مرکز اطلاع رسانی
مرکز مشاوره بازرگانی
مرکز مشاوره مالی و مالیاتی
مرکز تحقیق و توسعه
غیره
اهمیت خوشه
الف- سهم خوشه از اقتصاد محلی/ منطقه ای
- تعداد واحدها
- سهم از اشتغال منطقه
- سهم از صادرات
ب- مزایای خوشه
- تکرارپذیری و قابلیت گسترش خوشه
- ارتباط با سایر مناطق
ج- مسائل محیطی- اجتماعی
- تاثیر بر مسائل اجتماعی
- تاثیر بر مسائل زیست محیطی
کارایی خوشه
الف- آینده تولیدات خوشه درسطح ملی وبازار جهانی
ب- بازارهای اصلی
ج- تهدیدات اصلی
د –جاگاهخوشهدرمنحنیعمر
ه- جایگاه خوشه در زنجیره ارزش جهانی
زنجیره ارزش
زنجیره ارزشعبارت است از مجموعه کامل فعالیت های مورد نیاز برای اینکه یک محصول از مرحله فکر و تصور تبدیل به یک محصول نهایی گردیده و طی مراحلی در دسترس مصرف کننده نهایی قرار گیرد.
طراحی
- مواد اولیه و منابع آن
- محصولات واسطه ای
- تولید و نحوه تقسیم سیستم تولید به زیرسیستمها
- بازاریابی
- توزیع
- پشتیبانی
- مصرف کننده نهایی
یکی از جنبه های نو و موثر شبکه های تامین، مشارکت واحدها با یکدیگر است. این مشارکت در پارادایم تعامل شکل می گیرد که خریدار، فروشنده، مونتاژکار و تامین کننده را با هم مرتبط می سازد.
در صورت مشارکت قوی بین واحدها جریان یک طرفه اطلاعات به جریانی دوطرفه تبدیل می شود. شبکه ها جایگزین موانع جداکننده گروه های مختلف می شوند.
نمونه خوشه های کسب و کار موفق در جهان
۱- صنایع کفش برزیل
۲- صنایع نساجی تریپور هندوستان
۳- صنایع تولید دیگ بخار، قطعات خودرو، تجهیزات الکترونیک و پزشکی و ماشین آلات صنعتی در منطقه بلونیا ایتالیا.
توانایی های بالقوه استان قم در توسعه خوشه های کسب و کار
۱- صنایع کفش و دمپایی پلاستیکی
با توجه به قدمت این صنایع در استان می توان گفت که استان قم قطبتولید کفش و دمپایی در کشور بلکه در منطقه به حساب می آید. شکل گیری صنعت پلاستیک نیز قدمتی کمتر از صنایع کفش ماشینی و دمپایی ندارد و با توجه به متجانس بودن این دو صنعت، تولید قطعات مختلف پلاستیکی در استان گسترش قابل ملاحظه ای یافته است.
۲- صنایع سنگ
هر چند استان قم از نظر معادن مختلف سنگ، استان غنیی نیست و معادن آن کیفیت لازم ندارد ولی نزدیکی استان قم به معادن با کیفیت موجود در استانهای اصفهان، لرستان و مرکزی از طرفی و از طرف دیگر نزدیکی به بازار مصرف بزرگ تهران باعث شده است از سالیان دور صنایع فرآوری سنگ در استان مورد توجه قرار گیرند.
۳- صنایع چوب
استان قم بعنوان یکی از مهمترین تولید کنندگان استراکچر صنایع چوبی کشور مطرح می باشد بطوریکه هم اکنون بسیاری از تولیدات این استان در بازارهای داخلی و خارجی عرضه می گردد ولی به دلیل نبود حمایت های لازم این تولیدات با نام صادرکنندگان آن در بازارهای داخلی و خارجی شناخته می شوند.
۴- صنعت چاپ و نشر
استان قم دومین مرکز تولیدات فرهنگی کشور پس از تهران محسوب می گردد و نیز به دلیل وجود حوزه علمیه و مراکز فرهنگی اسلامی، بخش اعظمی از صنعتگران بخش چاپ و نشر در استان قم متمرکز گردیده اند لذا استان قم دارای موقعیت مناسبی جهت سرمایه گذاری در عرصه صنعت چاپ و نشر می باشد.
۵- سوهان
سوهان به عنوان مهمترین سوغات قم در کشور شناخته شده است. سوهان، از بهترین شیرینیهای محلی استان است که به ذائقه تمامی مردم دنیا خوشایند است، مواد اولیه این شیرینی از آرد، جوانه گندم، شکر، روغن، مغز پسته و بادام، هل و زعفران در دو نوع لقمه‌ای و گل گرد تهیه می‌شود. تعداد زیادی از واحدهای صنفی با میانگین کمتر از ده نفر شاغل و سرمایه اندک، در داخل محدوده شهری و در حاشیه شهر به تولید این محصول اشتغال دارند، و فقط تعداد محدودی از واحدهای بزرگ، به بازاریابی جهانی و صادرات مبادرت می ورزند.
۶- فرش دستباف
از دیرباز استان قم بعنوان یکی از قطبهای کشور در زمینه تولید فرش دستباف مطرح بوده و از جایگاه مناسبی در بازارهای داخلی و خارجی برخوردار است. فرش دستباف قم بیشتر در منازل بافته شده و از کیفیت مطلوبی نسبت به رقبا برخودار است و توانسته سهم قابل توجهی از اشتغال و صادرات استان را به خود اختصاص دهد.
۷- فناوری اطلاعات
وجود مراکز تحقیقاتی و پژوهشی، پایگاههای اطلاع رسانی، دسترسی به نیروهای متخصص، تولید نرم افزارهای علوم اسلامی و... استان قم را به استانی توانمند در زمینه فناوری اطلاعات تبدیل کرده است که از ظرفیت مناسبی در زمینه توسعه فناوری اطلاعات برخوردار است.
انتخاب صنعت کفش و دمپایی
صنایع کفش و دمپایی استان قم با توجه به مزیتها و برخورداری از ظرفیت های لازم، بعنوان اولین خوشه ها جهت توسعه انتخاب گردیده است. طبق آخرین اطلاعات، در این استان در حدود۲۳۰ واحد تولیدی صنایع کفش و دمپایی بصورت فعال و یا در حال توسعه وجود دارد.